برای فشار خون بالا هیچ درمان قطعی وجود ندارد، اما تنها می‌توان آن را کنترل، تنظیم و پایین آورد. اگر مقدار عددی آن خفیف باشد، ممکن است گاهی با تغییر سبک زندگی سالم به خوبی تحت نظارت قرار گیرد. با این حال، فشار خون بالا موضوع بسیار جدی است، به ویژه در سنین میانسالی و پیری. لازمه آن بررسی دقیق شرایط بدن و سپس تجویز درمان مناسب است.
فشار خون چیست؟
فشار خون، نیروی وارده و یا فشاری که خون در برابر دیواره عروق خونی ایجاد می‌کند است، زیرا قلب خون را در سراسر بدن پمپ می‌کند. هنگامی که فشار خون بالا دارید، به این معنی است که این نیروی وارده بیش از اندازه معمول است. پرفشاری خون علت اصلی بیماری کلیوی، حملات قلبی و سکته مغزی است.
علت فشار خون بالا چیست؟
آیا می‌دانستید که یکی از سه فرد بزرگسال ایرانی دارای فشار خون بالا است؟ این تعداد ممکن است شما را متعجب کند! بر اساس گزارش انجمن قلب آمریکا، پرفشاری خون به حدود 1000 مرگ و میر در روز منجر می‌شود.
با این حال، علل دقیق فشار خون بالا مشخص نیست. برخی از موارد ممکن است در پیشرفت آن نقش داشته باشند، از جمله:
- سیگار کشیدن
- داشتن اضافه وزن
- کمبود فعالیت بدنی
- نمک بیش از حد در رژیم غذایی
- مصرف بیش از حد الکل
- سن فرد (بالا رفتن نرخ شیوع را افزایش می‌دهد)
- سابقه خانوادگی (ارثی)
- نژاد (فشار خون بالا در سیاه‌پوستان بیشتر از سفید‌پوستان گزارش شده است)
- داشتن بیماری کلیوی مزمن
نکته: گرچه فشار خون بالا در کودکان کم است، ولی درمان‌های منظم باید در دوران کودکی شروع شود و در طول زندگی ادامه یابد.
چگونه می توانم بفهمم فشار خون بالا دارم؟
اکثر افراد مبتلا به فشار خون بالا علائم خاصی ندارند. شما ممکن است سال‌ها بدون آنکه بدانید فشار خون بالا دارید به زدگی خود ادامه دهید. به همین دلیل، اغلب به عنوان «قاتل خاموش» نامیده می‌شود. تنها راه برای کشف این موضوع، انجام آزمایش است.
فشار خون چگونه اندازه گیری می شود؟
فشار خون با استفاده از دستگاه فشارسنج اندازه گیری می‌شود. به طور کلی مقدار فشار خون با دو عدد اندازه گیری می‌شود. شماره بالا (به نام فشار سیستولیک) زمانی است که قلب خون را پمپ می کند. شماره پایین (به نام فشار دیاستولیک) زمانی است که قلب شما بین هر ضربه یا پمپ خون در حال استراحت است. برای مثال: فشار خون 120/80 به معنای فشار سیستولیک 120 و دیاستولیک 80 درک می‌شود.
فشار خون طبیعی در افراد بالای 18 سال و کمتر 120/80 است. به طور کلی، برای افراد 18 سال و بالاتر، مقدار عددی 140/90 یا بیشتر به معنای فشار خون بالا است.
نکته: قرائت عددی از طریق فشارسنج تنها یک بررسی اجمالی است، برای اطمینان کافی لازم است آزمایش دهید.
حتما بخوانید: آموزش اندازه گیری فشار خون
آیا فشار خون بالا جدی است؟
بله فشار خون بالا می‌تواند در بسیاری از اندام‌های بدن، از جمله: کلیه ها و قلب مشکلات جدی را ایجاد کند. این عارضه، کار قلب را سخت می کند و با گذشت زمان باعث می شود که قلب بزرگ‌تر و ضعیف‌تر شود، که در ادامه خطر ابتلا به حملات قلبی و سکته را افزایش می دهد.
همچنین می تواند به عروق خونی کوچک در کلیه‌ها آسیب برساند که با گذشت زمان منجر به بیماری کلیوی یا نارسایی کلیه می‌شود. هر دو این موارد در پایان به مرگ زودرس منجر می شود. در واقع، بر اساس گزارش اخیر انجمن قلب آمریکا، فشار خون بالا باعث مرگ تقریبا 1000 تن در روز می شود!
حفظ و نظارت دقیق مقدار فشار خون، خطر ابتلا به این مشکلات را کاهش می دهد. به همین دلیل مهم است که در گام نخست بدانید آیا «پرفشاری خون دارید یا خیر؟»، سپس درمان‌های لازم را پیگیری کنید.
فشار خون بالا چگونه درمان می‌شود؟
پزشک یا ارائه‌دهنده خدمات سلامتی، برنامه درمانی برای شما ایجاد خواهد کرد. این طرح بر اساس نتایج آزمایش‌ها، معاینه‌های فیزیکی و نیازهای فردی خواهد بود.
انتخاب شیوه زندگی سالم بخش مهمی از درمان است. این به کنترل فشار خون بالا کمک کند که می تواند شامل کاهش وزن اضافی، خوردن وعده‌های غذایی کم چرب، کم کردن مقدار نمک، محدود کردن الکل و شروع برنامه ورزشی باشد. اگر سیگاری هستید، سریعا آن را متوقف کنید، زیرا سیگار کشیدن خطر ابتلا به: حملات قلبی یا سکته مغزی را افزایش می‌دهد.
همچنین ممکن است برای تنظیم مقدار فشار خون دارو نیاز باشد؛ برای این مورد داروهای بسیاری وجود دارد. گاهی اوقات نیز ترکیبی از داروهای مختلف ممکن است مورد نیاز باشد که برای مصرف باید دستورالعمل معین شده را اجرا کرد. این به این دلیل است که فشار خون بالا حتی اگر نشانه‌ای را نمایان نکند، ممکن است هنوز آسیب پذیر باشد.
نکته: شما باید هر گونه عوارض جانبی مانند سردرد، سرگیجه، خستگی، دل درد، تورم مچ پا، مشکلات جنسی و غیره را به پزشک یا مسئول خدمات بهداشتی خود گزارش دهید. ممکن است دوز دارو را تغییر دهد یا داروی دیگری را برای‌تان تجویز کند.
آیا باید رژیم خاصی را دنبال کنم؟
توصیه می‌شود رژیم غذایی کم چرب و بدون نمک را در برنامه غذایی خود لحاظ کنید. ادویه ها و گیاهان می توانند به جای نمک برای افزودن عطر و طعم به غذا استفاده شوند.
مهم است تحت نظارت پزشک متخصص تغذیه قرار گیرید. اگر بیماری کلیوی یا دیابت دارید، نباید بدون نظارت او رژیم غذایی خود را تغییر دهید. با این حال ما در اینجا یک برنامه غذایی ایده‌آل معرفی می‌کنیم:
برای درمان فشر خون بالا با چند عادت غذایی جدید، از جمله شمارش کالری و مقدار اندازه مناسب غذایی شروع کنید. برخی از افراد از مقدار کالری که هر روز می خورند و می نوشند آگاهی ندارند. به همین دلیل است از خود سوال می کنند «چرا وزنم کم نمی‌شود؟».
یادداشت برداری از نوع غذایی که مصرف می کنید، از جمله مقدار هر کدام، به شما اجازه می دهد که در مورد اینکه چه چیزی باید بخورید، حقیقت درست را درک کنید.
اجتناب از مصرف نمک (سدیم)
یک رژیم غذایی پر نمک باعث افزایش فشار خون در بسیاری از افراد می شود. در حقیقت، لازم است سدیم کمتری جذب کنید.
برای کاهش نمک در رژیم غذایی، این پیشنهادات را در دستور کار قرار دهید:
- از یک دفتر برای یادداشت مقدار سدیم هر غذایی که باید بخورید استفاده کنید.
- هدف روزانه مصرف کمتر از 2300 میلی گرم (حدود 1 قاشق چای خوری نمک) است. اگر به پایین‌تر از 1500 میلی‌گرم برسید، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.
- غذاهای انتخاب شده حاوی 5٪ و یا کمتر از مقدار روزانه سدیم باشد.
- اجتناب از غذاهایی که 20٪ یا بیشتر از مقدار روزانه سدیم را دارند.
- اجتناب از غذاهای کنسروی، غذاهای فرآوری شده (سوسیس و کالباس) و فست فودها
- استفاده از ادویه جات آزاد از نمک (نمک نداشته باشند)
شناخت آنچه که باید بخورید
از سوی دیگر پتاسیم، منیزیم و فیبر به کنترل فشار خون کمک می‌کند. میوه‌ها و سبزیجات سرشار از پتاسیم، منیزیم و فیبر هستند و سدیم بسیار کمی دارند. همچنین، آجیل، دانه، حبوبات، گوشت بدون چربی و مرغ منبع خوبی از منیزیم هستند.
برای افزایش مقدار پتاسیم، منیزیم و فیبر طبیعی که باید جذب کنید، از موارد زیر انتخاب کنید:
سیب – زردآلو – موز – چغندر سبز – هویج – کاهو – لوبیا سبز – تاریخ – نخود سبز – انواع کلم – لوبیا – انبه – پرتقال – هلو – آناناس – سیب زمینی – کشمش – اسفناج – کدو – توت فرنگی – سیب زمینی های شیرین – نارنگی – گوجه‌فرنگی – خیار – تن‌ماهی – ماست (بدون چربی).
رژیم DASH چیست؟
برنامه غذایی DASH غنی از میوه ها، سبزیجات، دانه‌های کامل، ماهی، مرغ، آجیل، حبوبات و لبنیات کم چرب است. این غذاها مواد مغذی کلیدی مانند پتاسیم، منیزیم، کلسیم، فیبر و پروتئین بالا را دارند.
رژیم DASH می تواند فشار خون بالا را کاهش دهد، زیرا از نمک و شکر کمتر از روال معمول غذایی در آن استفاده شده است. در این رژیم از چربی‌ها، شیرینی‌ها و گوشت قرمز پرهیز شده است.
برای شروع، این توصیه‌ها (بر اساس 2000 کالری در روز) را دنبال کنید:
- غلات: 7-8 بار در روز (اندازه: 1 تکه نان، نصف فنجان برنج پخته یا ماکارونی)
- سبزیجات: 4-5 بار در روز (1 فنجان سبزیجات برگ سبز خام، نصف فنجان سبزیجات پخته شده)
- میوه‌ها: 4-5 بار در روز (1 میوه متوسط، نصف فنجان میوه تازه، 1/4 فنجان میوه خشک، 3/4 فنجان آب میوه)
- لبنیات کم چرب و یا بدون چربی: 2-3 بار در روز (1 فنجان شیر، 1 فنجان ماست، پنیر 1/4 فنجان)
- گوشت مرغ و ماهی: دو یا کمتر در روز (1/3 فنجان گوشت مرغ یا ماهی پخته شده)
- آجیل، دانه (جوانه گندم یا ماش) و حبوبات: 5-4 وعده در هفته (1/3 فنجان آجیل، 2 قاشق غذاخوری دانه، نصف فنجان لوبیای خشک یا نخود فرنگی)
- چربی‌ها و روغن‌ها: 2-3 بار در روز (1 قاشق چای‌خوری روغن گیاهی یا مارگارین نرم، 1 قاشق غذاخوری سس مایونز کم چرب، 2 قاشق غذاخوری سبزیجات خرد شده)
برای کمک به کنترل فشار خون چه کاری باید انجام دهم؟
شما می توانید با انجام موارد زیر به خودتان کمک کنید:
- بررسی‌های پزشکی منظم داشته باشید.
- تمام داروهای خود را تحت دستورالعمل مشخص مصرف کنید، حتی اگر مشکل خاصی را مشاهده نکردید.
- توصیه‌های پزشک خود را در مورد رژیم غذایی و ورزش دنبال کنید.
- ترک سیگار، اگر سیگاری هستید.
- الکل مصرف نکنید.
- تمام خانواده را در برنامه درمانی خود درگیر کنید (جهت کمک و نظارت).
کلام آخر
اگر برنامه درمانی خود را مو به مو انجام دهید، می توانید فشار خون خود را کنترل کرده و به جلوگیری از عوارض جدی آن کمک کنید. این مورد نیاز به توجه، پیگیری و نظارت دارد و نتیجه آن می تواند زندگی سالم و عمری طولانی باشد.
امیدواریم مقاله درمان فشار خون بالا مورد توجه شما قرار گرفته باشد. برای اطلاعات بیشتر در مورد شرایط خری فشارسنج و یا محصولات دیگر در زمینه سنجش و مراقبت پزشکی با کارشناسان مجرب ما در پیلتن شاپ جهت بررسی‌های بیشتر، نحوه فروش و اطلاع از لیست قیمت تماس حاصل فرمایید.
راه های ارتباطی
