کافئین، ماده‌ای قدرتمند و محرک است که عمدتا در قهوه، اسپرسو، چای، نوشابه‌های انرژی‌زا، کاکائو و… یافت می‌شود. استفاده از کافئین، موجب تحریک مغز و سیستم عصبی مرکزی می‌شود، در نتیجه افراد با مصرف آن، هوشیارتر شده و کمتر احساس خستگی می‌کنند.
کافئین، فواید زیادی برای سلامت بدن دارد. برای مثال طبق تحقیقات، مصرف کافئین می‌تواند تا حدود زیادی از ابتلا به بیماری‌های قلبی و دیابت جلوگیری کند. همچنین تحقیقات نشان داده افرادی که کافئین مصرف می‌کنند نسبت به کسانیکه مصرف نمی‌کنند، کمتر دچار سکته مغزی می‌شوند. البته موضوع مهمی که هنگام مصرف کافئین باید به آن توجه شود، این است که میزان مصرف این ماده باید متناسب با وزن افراد بوده و در زمان مناسبی نیز مصرف شود تا برای فرد عوارضی نداشته باشد. علاوه بر فواید ذکر شده، مصرف کافئین در ورزش نیز اثرات مثبتی داشته و باعث بهبود عملکرد ورزشی می‌شود. بنابراین ورزشکاران معمولا قبل از ورزش خود، محصولات کافئین دار مصرف می‌کنند تا حین انجام فعالیت‌های ورزشی، انرژی بیشتری داشته و بتوانند با تمرکز بالاتری به ورزش بپردازند.
فواید مصرف کافئین در ورزش
مصرف کافئین برای ورزشکاران فواید زیادی دارد که رایج‌ترین و مهم‌ترین آن‌ها به صورت زیر هستند:
- یکی از فواید مصرف کافئین در ورزش، تقویت حافظه ورزشکاران است.
- یکی دیگر از فواید کافئین در ورزش، بهبود عملکرد ورزشی ورزشکان حین انجام فعالیت‌های استقامتی است.
- یکی از فواید مصرف کافئین در ورزش، افزایش استقامت هوازی است.
- از فواید کافئین در بدنسازی، این است که مصرف کافئین موجب بالا رفتن استقامت بدن ورزشکاران می‌شود، در نتیجه ورزشکاران حین انجام فعالیت‌های ورزشی، کمتر دچار خستگی می‌شوند.
- مصرف کافئین در خواب افراد نیز تاثیر می‌گذارد، بدین صورت که ورزشکاران با مصرف کافئین، توانایی بیدار ماندن خود را افزایش می‌دهند.
مکانیزم اثر کافئین قبل از ورزش
کافئین به عنوان یک محرک قوی عمل می‌کند و ورزشکاران با خوردن آن قبل از ورزش، هوشیارتر شده و می‌توانند فعالیت‌های ورزشی را بهتر انجام دهند.
⇐ مصرف کافئین برای ورزشکاران موجب بهبود سیستم عصبی آن‌ها نیز می‌شود؛ البته توجه داشته باشید که هنگام مصرف کافئین، افراد باید به مقدار کافئین و زمان خوردن آن توجه کنند تا مصرف آن، اثرات مثبتی بر بدن داشته باشد. معمولا ورزشکاران، یک ساعت قبل از ورزش خود، به مصرف کافئین می‌پردازند. انجام این کار، غلظت پلاسما را افزایش داده و در نتیجه این امر، موجب بهبود عملکرد بدن و بهبود جریان خون می‌شود. در واقع مصرف کافئین قبل از ورزش، باعث می‌شود که بدن مقدار انرژی مورد نیاز برای انجام تمرینات ورزشی را از طریق استفاده از ذخایر چربی‌ها، دریافت کند. در نتیجه می‌توان گفت که مصرف کافئین قبل از ورزش موجب افزایش سوخت و ساز بدن و چربی سوزی می‌شود.
⇐ همچنین از فواید مصرف کافئین قبل از ورزش، تقویت ماهیچه‌ها است که در این صورت فرد، دیرتر احساس خستگی خواهد کرد. یکی از فواید مصرف کافئین قبل از بدنسازی، این است که باعث افزایش تمرکز افراد می‌شود؛ بنابراین زمانیکه ورزشکاران قبل از ورزش کافئین مصرف می‌کنند، می‌توانند با تمرکز بیشتری تمرینات ورزشی را انجام دهند.
دوز و زمان بندی مناسب مصرف کافئین
میزان مصرف کافئین بر اساس ذائقه افراد متفاوت بوده و بر اساس وزن آن‌ها است. ولی به طور کلی می‌توان گفت که ورزشکاران به ازای هر کیلوگرم وزن خود، سه الی شش میلی‌گرم کافئین در نظر گرفته و سی الی شصت دقیقه قبل از ورزش مصرف می‌کنند.
عوارض جانبی احتمالی مصرف کافئین
معمولا مصرف کافئین برای افراد، خطری ندارد ولی اگر بیش از اندازه مصرف شود ممکن است عوارضی از قبیل استرس، اضطراب، نامنظم شدن ضربان قلب، سرگیجه، سر درد، بی‌خوابی، حالت تهوع، افزایش فشار خون و… داشته باشد. همچنین مصرف بیش از حد کافئین ممکن است اثرات منفی بر استراحت، جذب مواد مغذی و سلامت قلب افراد بگذارد.
جمع بندی
مصرف کافئین قبل از ورزش، مزیت‌های زیادی برای ورزشکاران دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به قدرت حافظه بهتر، بهبود جریان خون، سوخت و ساز بیشتر، احساس درد کمتر و… اشاره کرد. البته ورزشکاران باید کافئین را در دوز و زمان مناسبی مصرف کنند تا مصرف آن، عوارضی به دنبال نداشته باشد. به طور کلی می‌توان گفت از فواید مصرف کافئین در هنگام ورزش، بهبود استقاومت ورزشکاران و احساس خستگی کمتر است. در نتیجه در چنین شرایطی آن‌ها می‌توانند فعالیت‌های ورزشی را در مدت طولانی‌تر و با شدت بالاتری انجام دهند.
چه مقدار کافئین باید قبل از ورزش مصرف کنم؟
مقدار کافئینی که افراد، قبل از ورزش مصرف می‌کنند با یکدیگر متفاوت است ولی به صورت کلی می‌توان گفت که مصرف سه الی شش میلی گرم کافئین به ازای هر کیلوگرم از وزن افراد، مناسب می‌باشد.
چه زمانی باید کافئین را قبل از ورزش مصرف کنم؟
زمانی که فرد قصد دارد هوشیاری بالاتر، تمرکز بیشتر و عملکرد بهتری در تمرین داشته باشد، یک ساعت قبل از ورزش، میزان مناسبی کافئین را مصرف می‌کند.
چه نوع نوشیدنی‌های کافئین دار برای ورزش مناسب هستند؟
ورزشکاران می‌توانند برای ورزش خود، نوشیدنی‌های کافئین داری مانند اسپرسو، قهوه، نوشیدنی‌های انرژی‌زا، نوشابه و… را مصرف کنند.
آیا مصرف کافئین برای همه افراد بی‌خطر است؟
مصرف کافئین، معمولا خطر خاصی برای افراد ندارد ولی تمام افراد نمی‌توانند خود سرانه، کافئین را مصرف کنند. برای مثال زنان باردار، افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی، افراد زیر ده سال، افراد مبتلا به بیماری صرع، مادران شیرده و… باید قبل از مصرف کافئین، با پزشک متخصص مشورت کرده و در صورت موافقت پزشک، به مصرف کافئین بپردازند.
چه عوارض جانبی احتمالی برای مصرف کافئین وجود دارد؟
عوارض مصرف کافئین شامل بی‌خوابی، سرگیجه، استرس، اضطراب، سر درد، حالت تهوع و.. است.
آیا می‌توانم از کافئین به عنوان یک مکمل ورزشی استفاده کنم؟
مصرف کافئین، فواید زیادی برای سلامت بدن دارد، بنابراین می‌توان از آن به عنوان یک مکمل ورزشی در دوز و زمان مناسب، استفاده کرد.
